Het heeft even geduurd en een lieve duit gekost. Maar dan heb je ook wat. Althans, daar gaan we dan maar vanuit. Vrijdag komt Job Cohen dan eindelijk met zijn lang verwachte rapport over Project X in Haren. Alle ogen op Kwatta.
Voor zij die uit zijn op wraak en/of koppen willen zien rollen: reken daar maar niet op. Vergeet vooral niet dat de opdracht voor het onderzoek is gegeven door de veiligheidsdriehoek: burgemeester Rob Bats van Haren, korpschef Oscar Dros en plaatsvervangend hoofdofficier van justitie Hessel Schuth.
Inderdaad: de hoofdrolspelers en verantwoordelijk voor de veiligheid van mens en goed op die vreselijke septemberavond in Haren. Ook nog eens gesouffleerd door Ivo Opstelten, de minister van Veiligheid en Justitie. Gemeente Haren, politie, justitie en ministerie lappen elk een deel van de vier ton die Cohen en de zijnen hebben besteed aan het onderzoek. Dus is het de vraag hoe onafhankelijk dit onderzoek is. Immers: wie betaalt, bepaalt.
De eerste berichten over de teneur van de inspanningen van Cohen en de zijnen sijpelen inmiddels naar buiten. Het accent ligt vooral op de vooraf niet voorziene kracht van Facebook om mensen te mobiliseren. Dat in combinatie met de fietspomp die er in de dagen voor het vermeende verjaardagsfeestje van Merthe door de reguliere media op is gezet. Met andere woorden: de autoriteiten stonden machteloos. Overvallen door een nieuw, onbekend fenomeen.
Cohen zal er niet om heen draaien. Natuurlijk zijn er door de autoriteiten fouten gemaakt. Maar dan wel met vermelding van genoemde verzachtende omstandigheden. Dus: er ging veel fout, maar het is de vraag of dat gezien de enorme macht & kracht van de combinatie van sociale en 'oude' media te voorkomen was geweest.
Zo was de gemeente Haren niet bepaald handig in de communicatie. Het is naïef te roepen dat er vooral geen feest is en dan te denken dat de Facebook- en mediacaroussel nog te stoppen is. Dan hebben we het nog niet eens over het geklungel rond het wel of niet georganiseerde feestje op een sportterrein.
Bij de handhavers van de openbare orde – de politie – ging nog veel meer fout. RTV Noord en Dagblad van het Noorden brachten al een intern rapport van de politie naar buiten over dat eigen falen. Dat geeft een ontluisterend beeld van een korps dat met name op organisatorisch gebied er stevig op los knoeide. Opmerkelijk, zeker gezien de geschiedenis van het korps. Na de Oosterparkwijkrellen, waar de politie bepaald niet waakzaam was, riep de korpsleiding: 'dit nooit weer'.
En dan is er nog korpschef Oscar Dros, die op ochtend na de hororavond een verkeerd beeld van de werkelijkheid gaf door te zeggen: “We hebben met alle scenario's rekening gehouden." Niet dus. En met droge ogen: “We hebben op voorhand ME achter de hand gehouden.” Ook niet dus, zo bleek na een paar weken al uit de reconstructie van RTV Noord en het Dagblad van het Noorden. Dat laatste wordt ook nog eens dubbel en dwars bevestigd door de eigen, interne evaluatie. Er was geen ME achter de hand gehouden en de ME-ers die er uiteindelijk wél waren kwamen te laat en werden zonder instructies de straat op gestuurd.
De top van het noordelijk korps zal gered worden door de gong. Er is een groter belang. Ivo Opstelten is druk bezig de politie-organisatie voor de zoveelste keer over de kop te gooien met de vorming van de nationale politie. Noord-Nederland heeft sinds kort één korps. Met als opperhoofd de door diezelfde Opstelten al benoemde Dros. Dat proces kan geen gedonder gebruiken. Het is Yvo Opstelten er veel – zo niet alles – aan gelegen de plooien glad te strijken/te houden.
Dus tekent het scenario na de presentatie van vrijdag zich al af. Job Cohen doet een plas en alles blijft zoals het was. Behalve dan voor de inwoners van Haren. Die raken de doodsangsten die ze in hun eigen, vertrouwde omgeving hebben moeten doorstaan nooit meer kwijt.